Przeziębienie, ból głowy i ból zatok nie zawsze występują łącznie. Bóle głowy i zatok mogą być następstwem przeziębienia, ale mogą też świadczyć o zupełnie różnych jednostkach chorobowych.
Co to jest przeziębienie i ile trwa?
Przeziębienie (ang. common cold) jest to choroba, która występuje średnio kilka razy w roku u każdego człowieka. Zwykle jest to niegroźna infekcja wirusowa górnych dróg oddechowych, która sporadycznie może przejść w bakteryjne ostre zapalenie zatok przynosowych. Określenie wspólnych objawów jedną nazwą pozwala przypuszczać, że za każdym razem mamy do czynienia z jednostką chorobową o tym samym podłożu. Tymczasem przeziębienie może wywołać wiele różnych typów wirusów.
Szacuje się, że dorosły człowiek przeziębia się dwa do czterech razy w roku. W przypadku dzieci zachorowalność jest większa, można mówić nawet o dziewięciu przypadkach rocznie. *
Przeziębienie jest najpowszechniejszą znaną chorobą. Występuje szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Choroba zwykle nie jest groźna, ale ze względu na objawy, może być dla pacjenta bardzo uciążliwa. Charakteryzuje się apatią, notorycznym zmęczeniem, katarem, kaszlem połączonym z bólem gardła. Częstym objawem przeziębienia jest też stan podgorączkowy lub gorączka. Objawy przeziębienia są wspólne niezależnie od wirusa, który je wywołał.
Przedłużaniu się infekcji, a także przejściu zwykłego przeziębienia w ostre zapalenia zatok może sprzyjać:
- skrzywienie przegrody nosa,
- przerost małżowin nosowych,
- polipy nosa,
- alergia.
Przyczyny bólów głowy i zatok
Ból głowy jest powszechną dolegliwością. Nie ma jednej konkretnej przyczyny bólu głowy. Może to być tzw. napięciowy ból głowy związany z przemęczeniem, brakiem snu i nadmiarem emocji, ból o podłożu neurologicznym, ból głowy związany z nadciśnieniem, niedoborem witamin, odwodnieniem, problemami z kręgosłupem. Ból głowy może być także skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków. Bardzo często ból głowy występuje przy przeziębieniu i zapaleniu zatok.
Ból głowy jest przypadłością, z którą nie zawsze można sobie poradzić domowymi sposobami. Popularne tabletki na ból głowy pomagają głównie w przypadku napięciowego bólu głowy. W innym przypadku trzeba szukać podłoża dolegliwości. Rokrocznie do szpitali trafia ponad trzydzieści tysięcy pacjentów skarżących się na uporczywe bóle głowy. W rzadkich przypadkach takie bóle są objawami poważnych i groźnych chorób, między innymi nowotworowych.
Bóle zatok przynosowych najczęściej związane są ze stanem zapalnym, ale niekoniecznie. Mogą też świadczyć o grzybicy zatok oraz występowaniu w zatokach torbieli i polipów. Ból zatok często jest mylony z przeziębieniem i stanem zapalnym górnych dróg oddechowych.
Jak wyleczyć zatoki przynosowe?
Leczenie zatok przynosowych zależy od przyczyny choroby. W większości przypadków można próbować leczyć je domowymi sposobami. Do najpopularniejszych należą ciepłe okłady i inhalacje, których zadaniem jest udrożnienie przewodów nosowych i w konsekwencji oczyszczenie zatok. W leczeniu zatok pomocna może okazać się także dieta, w której nie powinno zabraknąć kaszy jaglanej (znanej z właściwości odśluzowujących) i syropu z czarnego bzu. Należy ograniczyć ilość spożywanego cukru i słodyczy. W leczeniu zatok przynosowych może pomóc też aromaterapia. Polecany jest zwłaszcza olejek eukaliptusowy.
Jeśli domowe sposoby leczenia zatok nie przyniosą rezultatu, należy udać się do lekarza. W pierwszej fazie leczenia podaje się choremu niesteroidowe leki przeciwzapalne. Zaleca się także przyjmowanie (najczęściej w postaci kropli do nosa) leków obkurczających błonę śluzową nosa i zatok.
Jeśli kuracja niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi nie przyniesie odpowiednich rezultatów, choremu podaje się sterydy donosowe oraz jeżeli podejrzewa się zakażenie bakteryjne, chory otrzymuje antybiotyki. Standardowa kuracja w takim przypadku trwa około dwóch tygodni.
Przewlekłe i nawracające ostre zapalenie zatok przynosowych bardzo często wymaga leczenia operacyjnego z użyciem endoskopu, który wprowadzany jest do przewodów nosowych pacjenta.
Co to są polipy w nosie
Polipy nosa są skutkiem przerostów błony śluzowej nosa, kształtem przypominają osadzone na przewodach nosowych krople wody.
Objawy występowania polipów w nosie:
- trudności z oddychaniem,
- uczucie zatkanego nosa,
- osłabienie węchu
oraz mniej oczywiste objawy:
- chrapanie podczas snu,
- ból głowy,
- łzawienie oczu,
- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła.
Polipy w nosie powstają zazwyczaj na skutek przewlekłego stanu zapalnego w nosie i zatokach, mogą też być efektem alergii i niewyleczonego do końca przeziębienia.
Zdiagnozowanie polipów wymaga wizyty u lekarza laryngologa. Diagnostyka polega na obejrzeniu przewodów nosowych za pomocą wziernika, czasem używa się też endoskopu oraz wykonaniu tomografii komputerowej.
Leczenie polipów uzależnione jest od ich pochodzenia. Skuteczną bronią w walce z nimi są antybiotyki i leki sterydowe. Jeśli polipy są skutkiem alergii, podaje się leki antyhistaminowe. Jeśli polipów jest wyjątkowo dużo, można je usunąć chirurgicznie.
* Na podstawie opracowania dr Ewy Mik, dr Marka Stopińskiego i dr Marii Mrozińskiej – Przewodnik Lekarza 2003 vol. 6, 9.