Co to jest ropień okołomigdałkowy?
Ropień okołomigdałkowy to zbiornik treści ropnej, która gromadzi w przestrzeni pomiędzy torebką migdałka, a powięzią pokrywającą mięśnie bocznej ściany gardła. Ropień jest zwykle następstwem nacieku, niedojrzały naciek – rozwija się w ropień. Zazwyczaj pojawia się po jednej stronie gardła, dlatego mali pacjenci skarżą się na ból asymetryczny. Rozwijający się ropień przemieszcza migdałek w różnych kierunkach, w zależności od swojej lokalizacji:
- ropień przednio-górny występuje na łuku przednim oraz podniebieniu miękkim – migdałek przesuwa się ku dołowi i tyłowi
- ropień tylno-górny zlokalizowany jest w górnej części łuku podniebienno-gardłowego i wypycha migdałek do przodu
- ropień dolny powoduje, że migdałek przemieszcza się do góry
- ropień zewnętrzny charakteryzuje się przesunięciem migdałka do linii środkowej
Jakie są przyczyny rozwijania się ropnia okołomigdałkowego u dzieci?
Najczęściej poprzedza go ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych. Dolegliwość pojawia się także w wyniku nieleczonej lub nieprawidłowo leczonej anginy paciorkowcowej. Jeżeli rodzic zdecyduje o przerwaniu terapii antybiotykowej „niedoleczona” angina może skutkować rozwinięciem się ropnia. Zdarza się też, że jego występowanie nie jest poprzedzone zakażaniem – gruczoły ślinowe zlokalizowane za migdałkami są w takiej sytuacji miejscem wyjścia ropnia.
Zaczyna się od bólu gardła
Jak wspomnieliśmy pierwsze symptomy ropnia okołomigdałkowego u dzieci są mało charakterystyczne. Dlatego łatwo je zbagatelizować, jednak po kilku dniach, gdy ropień rośnie dochodzą kolejne objawy, a dyskomfort malucha się powiększa. 100% pacjentów na pierwszy etapie rozwoju ropnia skarży się po prostu na ból gardła, zazwyczaj po jednej stronie. Jeżeli dziecko niedawno przebyło anginę lub zapalenie migdałków, rodzic może nie wiązać go z ropniem, ale pozostałością po infekcji czy podrażnieniem błon śluzowych.
Jakie są inne dolegliwości towarzyszące rozwijaniu się ropnia?
Kolejne objawy ropnia okołomigdałkowego, które obserwujemy u najmłodszych to:
- obrzęk twarzy w okolicy żuchwy lub obrzęk szyi – podobnie jak ból, jest on jednostronny
- trudności z przełykaniem – nawet śliny i płynów
- szczękościsk
- ból głowy
- ból ucha występujący po stronie ropnia
- powiększone węzły chłonne
- wysoka gorączka
- dreszcze
- nieprzyjemny zapach z ust
- zmieniona barwa głosu
Gdy dziecko nie chce przyjmować płynów, a ma wysoką gorączkę – wymienionym dolegliwościom towarzyszy też często odwodnienie.
Badanie i diagnoza ropnia okołomigdałkowego u dzieci
Specjalistą, który zajmuje się badaniem i diagnozą ropnia jest otolaryngolog dziecięcy. Jeżeli zauważymy u malucha opisane objawy, koniecznie skonsultujmy się z lekarzem. Zaniedbania w leczeniu ropnia okołomigdałkowego mogą mieć poważne konsekwencje, włącznie z sepsą. Podstawą rozpoznania jest wywiad. Często, żeby potwierdzić diagnozę pobierana jest treść ropna przy wykorzystaniu igły i strzykawki. Pobranie wydzieliny i wykonanie badania mikrobiologicznego pozwala też na ustalenie rodzaju bakterii i dobranie odpowiedniej antybiotykoterapii. Otolaryngolog może też zlecić USG szyi i tomografię komputerową.
Metody leczenia ropnia okołomigdałkowego
Gdy lekarz zdiagnozuje u dziecka ropień okołomigdałkowy, zaproponuje jeden z dwóch kierunków leczenia. Dostępne są metody zachowawcze oraz chirurgiczne.
1. Metody zachowawcze
Ropień okołomigdałkowy u dzieci można leczyć zachowawczo poprzez zastosowanie odpowiedniej antybiotykoterapii. Leki podaje się dożylnie, żeby działanie terapeutyczne było szybsze. Niestety, o ile leczenie nacieku antybiotykami przynosi dobre efekty, to w przypadku już rozwiniętego ropnia, nie dają one satysfakcjonujących rezultatów. Wówczas rekomendowanym działaniem jest interwencja chirurgiczna – w osłonie antybiotyku.
2. Metody chirurgiczne – Jak przebiega postępowania.
Przeprowadza je otolaryngolog dziecięcy. W miejscu największego uwypuklenia ropnia lekarz wykonuje punkcję. Kolejnym krokiem jest nacięcie zbiornika z treścią ropną, a następnie jego drenaż. Działanie chirurgiczne jest bezpieczne i daje dobry skutek – przynosi pacjentom natychmiastowe ukojenie. Zabieg u dzieci wykonuje się w krótkim znieczuleniu ogólnym. Podobna interwencja u dorosłych przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym. Jeżeli maluch ma objawy odwodnienia, lekarz może uznać, że istnieje potrzeba dożylnego nawodnienia.
3. Tonsillektomia – czyli usunięcie migdałków
Wśród działań chirurgicznych, które mają na celu zniwelowanie problemu pojawiania się ropnia okołomigdałkowego, możemy wymienić usunięcie migdałków podniebiennych, czyli tzw. tonsillektomię. Otolaryngolog rekomenduje zabieg, jeżeli stwierdzi, że przyczyną rozwijania się ropnia jest ostry stan zapalny migdałków. Powtarzające się anginy u dziecka i towarzyszące im nacieki ropne czy też nawracające ropnie okołomigdałkowe – to wskazania do tonsillektomii. Konieczność usunięcia migdałków może się opiekunom malucha wydawać niepokojąca. Powikłania związane z ropniem okołomigdałkowym są jednak bardzo poważne, a zabieg chirurgiczny ma na celu usunięcie źródła problemu.
Powikłania po leczeniu ropnia
Nieleczony lub zaniedbany ropień okołomigdałkowy wiąże się z groźnymi powikłaniami, włącznie z zagrożeniem życia dziecka. Dlatego nie należy lekceważyć problemu, jeśli się pojawi – a tym bardziej, jeśli ropień ma charakter nawracający. Powiększający się zbiornik z treścią ropną może doprowadzić do niedrożności dróg oddechowych i blokowania przepływu powietrza. Zbierająca się ropa to także źródło niebezpiecznych infekcji bakteryjnych, które mogą zaatakować tkanki szyi, żuchwy czy też klatki piersiowej. Ropień okołomigdałkowy, jeśli pęknie, staje się przyczyną zapalenia płuc. Wśród powikłań ogólnych znajduje się nawet sepsa (posocznica).
Otolaryngolog dziecięcy – dobra atmosfera i bezpieczny zabieg
Wizyta u lekarza bywa stresująca zarówno dla dziecka, jak i dla rodzica. Gdy opiekun dowiaduje się, że konieczna jest interwencja chirurgiczna, może czuć się dodatkowo zaniepokojony. Dlatego w przypadku ropnia okołomigdałkowego, jak i każdej dolegliwość leczonej chirurgicznie, warto zwrócić się do dobrego specjalisty, do którego mamy zaufanie. Rozmowa z lekarzem i dokładna diagnostyka, pomogą podjąć odpowiednią decyzję w kwestii leczenia malucha. Usunięcie ropnia na drodze chirurgicznej jest zabiegiem rekomendowanym i wykonywanym rutynowo, więc nie musimy się obawiać. Przyjazna atmosfera i otolaryngolog z doświadczeniem w pracy z dziećmi sprawią, że dziecko podczas zabiegu będzie mniej zestresowane.
Lepiej zapobiegać, niż leczyć
Znane powiedzenie mówi, że lepiej zapobiegać, niż leczyć. Jak można zapobiec pojawieniu się ropnia okołomigdałkowego u dziecka?
Podstawą jest skuteczne leczenie infekcji. Jeżeli maluch zachoruje na anginę i lekarz zaleci antybiotykoterapię, dziecko powinno przyjąć całą przepisaną dawkę. Przerwanie kuracji i niedoleczenie choroby, może skutkować pojawieniem się ropnia. Nawet jeżeli zauważymy poprawę samopoczucia u dziecka, nie odstawiajmy antybiotyku. Niepokojące są też przewlekłe zapalenia migdałków oraz nawracające nacieki lub ropnie. Jeżeli ropień okołomigdałkowy pojawił się u dziecka już nie pierwszy raz i lekarz uzna, że źródłem problemu mogą być migdałki – być może jedynym rozwiązaniem zapobiegawczym jest planowy zabieg ich usunięcia.
Ropień okołomigdałkowy u dziecka to dolegliwość nieprzyjemna, ale możliwa do całkowitego wyleczenia. Im wcześniej zauważymy objawy i wybierzemy się z maluchem do otolaryngologa, tym większe prawdopodobieństwo, że leczenie zachowawcze da dobre efekty. Nie bagatelizujemy bólu gardła, na który skarży się nasz podopieczny, tylko jak najszybciej skonsultujmy ze specjalistą. A jeśli zaleci on zabieg chirurgiczny, wybierzmy miejsce, w którym możemy liczyć na profesjonalną opiekę lekarza, a nasze dziecko będzie czuć się komfortowo i bezpiecznie.