Dieta

Wiele badań poświęconych zostało problemowi wpływu redukcji masy ciała na parametry oddechowe podczas snu. Autorzy badali zarówno wpływ redukcji masy ciała w wyniku postępowania dietetycznego, jak i w wyniku zabiegu chirurgicznego (tak zwana chirurgia bariatryczna). Spadek masy ciała średnio o 13,5% w grupie zmniejszył liczbę występujących w nocy niedotlenień o około połowę.

Badanie  Tuomilehto i wsp. oceniało u prawie 3 000 pacjentów obu płci w okresie 5 lat wpływ zmian wagi ciała na liczbę bezdechów w czasie snu. Stwierdzono, że wzrost masy ciała o 10 kg powodował pięciokrotny wzrost ryzyka wystąpienia średniej bądź ciężkiej postaci choroby w grupie mężczyzn. Wśród kobiet taki sam wzrost masy ciała spowodował 2,5-krotny wzrost ryzyka średniego bądź ciężkiego stopnia zespołu snu z bezdechami.

Liczne doniesienia wskazują, iż redukcja masy ciała o 10-20% powoduje zmniejszenie liczby bezdechów o co najmniej połowę, a u wielu chorych całkowicie eliminuje problem zaburzeń oddychania podczas snu. Ich autorzy podają jednak, że duży odsetek pacjentów ponownie tyje w okresie około 2 lat od skutecznego odchudzenia się. Z tego powodu tym bardziej należy pozostawać w regularnym kontakcie ze swoim prowadzącym dietetykiem.

Jak wspomniano otyłość jest głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia i rozwoju zespołu snu z bezdechami. Częstość występowania bezdechów u otyłych i skrajnie otyłych pacjentów jest co najmniej 2-krotnie wyższa niż wśród dorosłych o prawidłowej masie ciała. Co więcej pacjenci z niewielką liczbą bezdechów, którzy przybiorą na wadze średnio o 10% mają 6-krotnie wyższe ryzyko progresji bezdechów w porównaniu z tymi, którzy nie zmienią swojej wagi. Taki sam spadek masy ciała skutkuje ponad 20% zmniejszeniem nasilenia bezdechów podczas snu.
Uwaga badaczy w ostatnich latach zwrócona została na analogiczną sytuację u dzieci. Dzieci otyłe mają dużo wyższe ryzyko wystąpienia bezdechów niż dzieci o prawidłowej masie ciała. Dodatkowo dzieci z bezdechami mają 6-krotnie wyższe ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego (zaburzenia dotyczące przemiany węglowodanów i tłuszczów) niż dzieci bez zaburzeń oddychania podczas snu.

Wydaje się prawdopodobne, że wpływ otyłości na wystąpienie i nasilenie bezdechów jest spowodowany odkładaniem się tkanki tłuszczowej w pewnych specyficznych miejscach. Wzrost objętości ,,depozytów” tkanki tłuszczowej w sąsiedztwie ścian gardła skutkuje zwiększonym ryzykiem zapadania się ścian górnych dróg oddechowych. Udowodniono że tkanka tłuszczowa znajduje się w języku czy podniebieniu miękkim. Z tego powodu jeśli przybieramy na wadze, te struktury także zwiększają swoją objętość, co prowadzi do zwężenia światła drogi oddechowej.
Nadmiar tkanki tłuszczowej wokół ścian klatki piersiowej wpływa na ograniczenie ruchomości klatki piersiowej podczas wdechu. Także otyłość brzuszna ma istotny wpływ na wydolność oddechową pacjenta. U większości pacjentów występuje tak zwany brzuszny tor oddechowy podczas snu. W związku z tym otyłość brzuszna powoduje ograniczenie objętości każdego wykonywanego wdechu.

Badania wskazują, że samo występowanie bezdechów generuje wzrost masy ciała. Podstawowe czynniki, które wpływają na przyrost wagi u pacjentów z zespołem snu z bezdechami to uczucie stałego zmęczenia i znużenia, senność, zmniejszenie aktywności fizycznej, a także wzrost apetytu zwłaszcza na proste węglowodany (tak zwane cukry proste). Zaburzenia oddychania podczas snu zwiększają też ryzyko występowania nietolerancji glukozy i oporności na insulinę, które w konsekwencji prowadzą do wystąpienia cukrzycy. Także wskaźniki poziomu lipidów surowicy krwi wykazują nieprawidłowości u chorych z bezdechami. Pacjenci tacy mają podwyższony poziom triglicerydów, całkowitego cholesterolu i LDL, a obniżony poziom HDL (czyli tak zwanego ,,zdrowego cholesterolu”).
Za otyłość, kontrolę wagi i uczucie sytości odpowiadają w dużej mierze hormony. Są to przede wszystkim leptyna, adiponektyna i grelina. Ich wartości u chorych z zespołem snu z bezdechami są zaburzone, co może dodatkowo wpływać na rozwój otyłości. Co ciekawe, leptyna ma także wpływ na kontrolę oddechową i może w ten sposób odpowiadać częściowo za nieprawidłowy wzór oddechowy u chorych z otyłością.