Wywołane przez stan zapalny, miękkie rozrosty błony śluzowej powodują wiele uciążliwych dolegliwości. Polipy w nosie i zatokach, leczy się farmakologicznie i/lub operacyjnie. Druga metoda – usunięcie polipów z nosa – przynosi szybką ulgę i jest często zalecana przez laryngologów.
Polipy nosa i zatok w istotny sposób utrudniają życie, a w stanach zaawansowanych mogą prowadzić do powikłań, dlatego tak ważne jest ich leczenie. Początkowo można próbować zwalczyć polipy farmakologicznie, ale jeśli laryngolog zaleci wykonanie zabiegu, to doświadczeni specjaliści MilleMedica dysponują nowoczesnymi narzędziami, dzięki którym zabieg staje się prawie bezbolesny, bezpieczny i skuteczny.
Co to są polipy?
Ujmując rzecz w skrócie, polipy nosa i zatok to rozrosty błony śluzowej o charakterze nienowotworowym. Przyjmują formę miękkich wyrośli w kształcie winogron czy, jak kto woli, koralowców. W początkowej fazie rozwoju powierzchnia polipów jest wyścielona nabłonkiem oddechowym. Ze względu na wysoką zawartość komórek wydzielających śluz i podrażnienie powietrzem atmosferycznym, nabłonek oddechowy zmienia się z czasem w nabłonek płaski. W zaawansowanym stadium rozwoju polipów nosa i zatok, tworzą się spore przestrzenie między komórkami błony podśluzowej. Zaczyna w nich zalegać płyn surowiczy, polipy powiększają się i powodują coraz większe dolegliwości.
Polipy w nosie i polipy w zatokach są przeźroczyste lub mają kolor biało-żółty. Poruszają się przy dotknięciu i są często pokryte ropną wydzieliną. Najczęściej tworzą się w ujściach zatok przynosowych, w przewodzie nosowym środkowym, a czasami w nozdrzach tylnych.
Polipy nosa i zatok – objawy
Choć zmiany te same w sobie nie stanowią zagrożenia dla pacjenta, mogą powodować znaczny dyskomfort i poważniejsze problemy zdrowotne. Przede wszystkim powodują niedrożność nosa. Inne objawy to:
- Trudne oddychanie, oddychanie przez usta
- Ból wnętrza nosa, a w zaostrzeniach zapalenia zatok, także bóle głowy
- Zaburzenia węchu
- Chrapanie lub nocne bezdechy
- Wodnistą lub ropną wydzielinę z nosa
- Spływanie wydzieliny po gardle
- Częste kichanie
- Uczucie stale zatkanego nosa
Z polipami w nosie czy zatokach można żyć przez wiele lat, nie zdając sobie sprawy z ich obecności. Szacuje się, iż objawy tych nieprawidłowości występują u około 1-5% populacji. Najczęściej diagnozowane u młodych dorosłych oraz osób w średnim wieku, w rzeczywistości jednak mogą rozwinąć się u każdego.
Przyczyny pojawienia się polipów
Jednoznaczne określenie przyczyny polipowatego rozrostu u konkretnego pacjenta nie zawsze jest możliwe. Uznaje się jednak, iż bezpośrednią przyczyną powstania polipów w nosie i zatokach jest stan zapalny śluzówki. Czynnikiem sprzyjającym występowaniu polipów jest przedłużające się zapalenie błony śluzowej nosa i zatok, wywołane różnymi czynnikami. Najbardziej narażeni na rozwój polipów w nosie są pacjenci cierpiący na chroniczny nieżyt nosa i zatok oraz alergicy.
Zwiększone ryzyko występuje u chorych na astmę lub atopowe zapalenie skóry, chorych na alergiczne grzybicze zapalenie zatok, uczulonych na niesteroidowe leki przeciwzapalne, pacjentów z obniżoną odpornością, czy cierpiących na mukowiscydozę, a także zespół Churga i Strauss. Polipy nosa i zatok częściej stwierdza się u osób, u których podobne problemy wstąpiły w rodzinie.
Rodzaje polipów – rozpoznanie
Występujące w nosie i zatokach polipowate przerosty różnią się od siebie formą. Polipy zatok i polipy w nosie dzielimy na uszypułowane – „na nóżce” oraz nieuszypułowane – z szeroką podstawą. Natomiast ze względu na budowę wyróżnia się:
- Polipy typu gruczołowego – występują duże torbiele i gruczoły
- Polipy typu obrzękowego – obrzęknięta tkanka łączna wyściełana jest niezmienioną błoną śluzową
- Polipy typu mieszanego
- Polipy choanalne – źródłem zmiany jest okolica ujścia zatoki szczękowej, z której obrzęknięta tkanka wyrasta do światła zatoki szczękowej, a w jamie nosa może rozszerzać się nosogardła
Diagnostyka polipów w nosie najczęściej odbywa się poprzez badanie laryngologiczne przy wykorzystaniu wziernika nosowego lub badanie endoskopowe. Druga metoda daje bardziej precyzyjny wynik – pozwala na zbadanie struktur jam nosa w powiększeniu. Jedną z najlepszych technik diagnostycznych jest fiberoskopia – polega ona na wprowadzeniu do nosa endoskopu z kamerką, dzięki której możliwe jest dokładne obejrzenie jamy nosowo-gardłowej. Przed przystąpieniem do zabiegu usunięcia przerostów wskazane jest również wykonanie badania obrazowego, np. tomografii komputerowej. Pozwala ona na precyzyjne zlokalizowanie polipów w nosie i zatokach oraz ustalenie skutecznego planu leczenia.
Jak leczyć polipy w nosie i zatokach
W początkowym stadium rozwoju leczenie polipów nosa i zatok, polega na miejscowym lub doustnym podawaniu kortykosteroidów. Terapia miejscowa jest skuteczna w przypadku chociaż umiarkowanej drożności nosa, ponieważ konieczny jest dostęp leku do wszystkich polipów. Kortykosteroidy działają przeciwzapalnie, dzięki czemu niwelują obrzęk błony śluzowej i mogą przyczynić się do zmniejszenia, a nawet zaniku polipów. Niestety, objawy często nawracają po zakończeniu farmakoterapii. W większości przypadków najskuteczniejszą metodą leczenia jest usunięcie polipów nosa i zatok. Jeśli pacjent cierpi na przewlekłe zapalenie zatok z polipami i zmiany zatokowe są znacznie zaawansowane to zabieg usunięcia polipów wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, ponieważ konieczne jest dokładne otwarcie i oczyszczenie wszystkich zatok. Laryngolodzy z Kliniki MilleMedica wykorzystują w tym celu nowoczesne techniki, dzięki czemu zabieg jest bezpieczny dla pacjenta i szybko przynosi oczekiwaną ulgę. Doświadczeni specjaliści wykonują operację metodą endoskopową, przy użyciu zestawów chirurgicznych do mikrochirurgii wewnątrznosowej. Dzięki temu, operacja nie pozostawia żadnych blizn w obrębie twarzy, a narzędzia i powiększenie endoskopu umożliwia bezpieczne dotarcie do najdrobniejszych zakamarków jamy nosa.
Natomiast jeśli polipy dotyczą tylko jamy nosa lub pacjent chce jedynie uzyskać drożność nosa to możliwe jest wykonanie tzw. polipektomii w znieczuleniu miejscowym. Ważne jest, w tym wypadku, żeby pacjent, u którego zajęte są zatoki był świadomy, że taki zabieg jest u niego jedynie leczeniem doraźnym przywracającym oddychanie przez nos, natomiast nie jest to pełne leczenie zapalenia zatok z polipami.
Usuwanie polipów z nosa w znieczuleniu miejscowym w klinice MilleMedica trwa od 30 do 60 minut. Wykorzystuje się do tego specjalne narzędzia chirurgiczne, a dzięki możliwości wykorzystania narzędzi koagulujących, zabezpiecza się chorego przed ewentualnym krwawieniem pooperacyjnym. Po zabiegu czasami istniej konieczność założenia opatrunku tamującego krwawienie. W bardzo rzadkich przypadkach, silniejszego krwawienia, zakładana jest tamponada przednia, którą usuwa się po upływie ok 48h.
Zalecenia po usunięciu polipów nosa i zatok
Po operacyjnym usunięciu polipów nosa i zatok wskazane jest unikanie w pierwszych dobach gorących kąpieli, istnieje zakaz korzystania z sauny. Warto ograniczyć spożywanie bardzo gorących posiłków i napojów. W pierwszych dniach po zabiegu (ok 7 dni) nie powinno się dźwigać np. ciężkich zakupów lub angażować w wielkie porządki domowe. Natomiast powrót do regularnej aktywności fizycznej można planować powrót po minimum 2, a na ogół po 4 tygodniach, w zależności od indywidualnych zaleceń. Podobnie, nie należy planować lotów samolotem. Prawidłowa rekonwalescencja obejmuje m.in. płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej, stosowanie maści lub żeli nawilżających, zakaz wydmuchiwania nosa. Współcześnie nie stosuje się rutynowo profilaktyki przeciwbakteryjnej, a antybiotyk włączany jest jedynie w wybranych wypadkach.
Niestety polipy mają tendencję do nawracania, taki jest charakter tej choroby. Dlatego tak ważne jest nie tylko samo ich usunięcie, ale też diagnostyka i leczenie przyczyny problemu. Konieczne jest np. prawidłowe leczenie alergii, unikanie narażenia na alergeny i inne czynniki szkodliwe, poprawa odporności, jak również chirurgiczne usunięcie anatomicznych przeszkód, mogących przyczyniać się do rozwoju przewlekłego zapalenia (np. skrzywienia przegrody nosa, anomalii budowy bocznej ściany nosa)
Bibliografia
- Latkowski B., Otolaryngologia, Warszawa 2017, s. 182-184, 300-302
- Zalesska-Kręcicka M., Kręcicki T., Zarys otolaryngologii, Wrocław 2008, s. 128-129