Wiedza & Doświadczenie
En

Powiększony trzeci migdał – przerośnięte migdały

badanie trzeciego migdała


Problemy z powiększonym trzecim migdałem najczęściej zaczynają się w wieku żłobkowym i przedszkolnym. Wtedy bowiem dziecko styka się po raz pierwszy z dużą ilością patogenów. Jakie są jego objawy? Na czym polega leczenie? I czy usunięcie przerośniętych migdałów rzeczywiście pomaga?

Migdałek gardłowy (trzeci migdał) u dziecka

W okresie jesienno-zimowym maluchy są częstymi gośćmi gabinetów laryngologicznych. Rodzice tradycyjnie boją się infekcji, zwracają szczególną uwagę na ochronę przed zimnem czy kontaktami z chorymi rówieśnikami. Jednak wizyta u laryngologa z powodu anginy lub przeziębienia to dobra okazja przeprowadzenia konsultacji w szerszym zakresie. Częstą przyczyna nawracających infekcji górnych dróg oddechowych i uszu u dzieci jest bowiem przerośnięty migdałek gardłowy, tzw. trzeci migdał.

Patologiczny przerost trzeciego migdała to problem dotykający jedno na 100 dzieci pomiędzy 2. a 5. rokiem życia. Choć to częsta nieprawidłowość, nie wolno jej lekceważyć bądź liczyć na to, że ?samo przejdzie?. Nieleczony powiększony trzeci migdał może doprowadzić do groźnych powikłań, włącznie z upośledzeniem słuchu.

Trzeci migdał – co to takiego?

Trzeci migdał to część układu odpornościowego. Znajduje się w gardle, za podniebieniem. Jeśli jest niewielki, jego obecność jest pozytywna. Chroni wówczas organizm dziecka przed wnikającymi do dróg oddechowych zarazkami. Jeśli jednak jest zbyt duży, może być sprawcą bardzo wielu kłopotów.

Nadmiernie przerośnięty trzeci migdał utrudnia dziecku prawidłowe oddychanie, ponieważ zaburza drożność noska i gardła. Wtedy maluch może zacząć chrapać. Łatwo podobny proces zaobserwować w trakcie zwykłego kataru, kiedy czasami na skutek zablokowanego nosa dziecko chrapie w trakcie snu.

W trakcie chrapania mogą także pojawić się tzw. bezdechy – bardzo niebezpieczne kilkusekundowe przerwy w oddychaniu.

Zablokowanie nosa powoduje także upośledzenie wentylacji uszu dziecka. Może to spowodować pogorszenie słuchu u dziecka, gromadzenie się płynu w uchu środkowym i tzw. wysiękowe zapalenie ucha środkowego czy nawracające ostre zapalenia ucha środkowego.

Przerośniętego trzeciego migdała nie da się zdiagnozować samodzielnie. Wymaga to przeprowadzenia badania laryngologicznego. Medycyna wyróżnia jednak szereg objawów, które powinny skłonić rodziców do zgłoszenia się z dzieckiem do specjalisty.

Objawy przerostu migdała gardłowego to:

  • częste zapalenie zatok
  • katar spływający po tylnej ścianie gardła
  • kaszel i chrząkanie
  • chrapanie
  • spanie z otwartą buzią
  • mowa nosowo-brzęcząca
  • trudność z wyartykułowaniem niektórych głosek
  • nawracające zapalenia uszu
  • częste zapalenia gardła, anginy
  • ciągłe zmęczenie
  • pogorszenie słuchu

Powiększony trzeci migdał to problem przede wszystkim wieku dziecięcego. Niestety, nie znika samodzielnie wraz z końcem przedszkola. Nawracające objawy mogą utrzymywać się nawet do 12. roku życia. U dorosłych problem ten występuje bardzo rzadko. Jeśli się pojawi, objawia się chrapaniem i bezdechem sennym. Niezależnie od wieku, przerost migdała wymaga leczenia ? nawet jeśli wiązałoby się ono z koniecznością interwencji chirurgicznej.

Możliwe negatywne skutki migdałka:

  • przewlekłe, nawracające zapalenie nosa i zatok,
  • niedrożność nosa – chrapanie, bezdechy, u małych dzieci problemy z jedzeniem, sapanie,
  • „twarz adenoidalna” charakterystyczny obraz dziecka: otwarta buzia, przesuszone, wystające górne siekacze, przewlekle powiększone węzły chłonne na szyi, „nosowanie”, czyli mówienie przez nos,
  • choroby uszu – pierwszym objawem jest zazwyczaj pogorszenie słuchu u dziecka. Dziecko głośniej słucha radia lub telewizji, gorzej reaguje na polecenia. W uchu środkowym może gromadzić się płyn i powodować upośledzenie słuchu,
  • niewłaściwy rozwój szczęki, podniebienia, wadliwe ustawienie zębów, wadliwy zgryz. Dzieci z przerośniętym migdałkiem oddychają przez usta. Powoduje to wysychanie szkliwa zębów i rozwój próchnicy,
  • przewlekła niedrożność dróg oddechowych może wywołać spowolnienie intelektualne, jak i opóźnić fizyczny rozwój dziecka, obniżenie poziomu inteligencji.

Co robić w takiej sytuacji?

Jeśli Twoje dziecko ma takie objawy, konieczna jest konsultacja laryngologiczna i ocena drożności górnych dróg oddechowych. Najczęściej wykonywane jest badanie radiologiczne (zdjęcie rentgenowskie) lub badanie fibroskopowe, podczas którego przez nos wkłada się cienki endoskop z kamerą. W trakcie badania lekarz wraz z rodzicami i małym pacjentem mogą na ekranie ocenić wielkość migdałka. Dziecko powinno mieć też wykonane badanie nocne – nieinwazyjny pomiar wysycenia krwi tlenem w trakcie snu – w celu wykluczenia występowania bezdechów. W zależności od nasilenia dolegliwości możliwe jest dalsze obserwowanie dziecka, leczenie zachowawcze bądź operacyjne.

Leczenie zachowawcze stosuje się przede wszystkim u najmłodszych pacjentów ? dzieci, które nie ukończyły jeszcze 4. roku życia. Przerost migdałków podniebiennych to choroba, która nasila objawy będące jej pierwotną przyczyną. Częste infekcje powodują wzrost aktywności migdała jako elementu broniącego organizm przed patogenami. Tak ?przeciążony? migał powiększa się, co z kolei powoduje nieprawidłowości układu oddechowego, a co za tym idzie częste infekcje. Takie zamknięte koło niełatwo przerwać.

Warto jednak podkreślić, iż diagnostyka przyczyny przerostu trzeciego migdała może wymagać nie tylko badania endoskopowego czy RTG, ale też wykonania m.in. testów alergicznych. Częste zachorowania, katar i spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła może mieć bowiem podłoże alergiczne. Podanie dziecku odpowiednich leków, np. donosowych glikokortykosteroidów, nierzadko powoduje ustanie objawów i zmniejszenie objętości migdała.

Co może dać usunięcie trzeciego migdałka?

Zabieg usunięcia trzeciego migdałka jest bardzo bezpieczny, wykonuje się go rutynowo, a powikłania należą do rzadkości. Dziecko zazwyczaj w tym samym dniu, w którym przeprowadzany jest zabieg, wraca do domu, dolegliwości bólowe są minimalne.

Adenotomia, czyli zabieg usunięcia powiększonego trzeciego migdała, trwa około 30 minut. Wykonuje się ją pod kontrolą endoskopu, w znieczuleniu. W nowoczesnych klinikach laryngologicznych zamiast tradycyjnych narzędzi chirurgicznych, wykorzystuje się fale radiowe, laser diodowy, nóż harmoniczny lub shaver. Największą zaletą tych metod jest ograniczenie krwawienia, które w dawniejszej medycynie wywoływało silny dyskomfort u dzieci. Ponadto dzięki szybszej regeneracji tkanek mały pacjent zdecydowanie lepiej czuje się po zabiegu i może wrócić do codziennych zajęć.

Prawidłowo wykonany zabieg powinien spowodować poprawę oddychania u dziecka, ustąpienie chrapania i bezdechów, zmniejszenie częstości występowania infekcji dróg oddechowych, a także infekcji uszu. Stwierdza się znaczne ograniczenie stosowania antybiotyków u dzieci po usunięciu trzeciego migdałka. Badania na dużych grupach dzieci pokazały, że w okresie po zabiegu usunięcia migdałka ogólny stan zdrowia ulega poprawie, a ilość koniecznych wizyt u lekarza zdecydowanie maleje.

W badaniach naukowych potwierdzono, że dzieci po usunięciu trzeciego migdałka szybciej się rozwijają i osiągają lepsze wyniki w nauce.