Czym jest trądzik różowaty?
Trądzik różowaty to przewlekła choroba skóry o nie do końca ustalonej etiopatogenezie. Dotyczy skóry twarzy, a czynniki, które zawsze występują w tej dolegliwości to:
- nieprawidłowa praca gruczołów łojowych,
- pękające naczynka.
Zmiany skórne polegają na występowaniu rumienia w środkowej części twarzy, teleangiektazji (poszerzonych drobnych naczyń krwionośnych, tak zwanych „pajączków”), grudek, krostek, przerostu tkanki łącznej. Choroba pojawia się tylko u osób dorosłych. Szacuje się, że dotyczy 10-15% populacji.
Trądzik różowaty - objawy
Zmiany chorobowe pojawiają się najpierw na nosie, następnie obejmują policzki, podbródek i czoło. Niekiedy rozszerzają się na powierzchnie boczne szyi, rzadziej fałdy uszne.
Na trądzik różowaty chorują częściej kobiety. Jednak większość cięższych postaci tej dolegliwości dotyczy mężczyzn. Choroba zwykle rozpoczyna się około 30 roku życia, ze szczytem nasilenia między 40 a 50 rokiem życia.
W przebiegu choroby wyróżnia się okresy:
- napadowego rumienia – w tej początkowej fazie dolegliwość charakteryzuje się występowaniem okresowego zaczerwienienia skóry twarzy z uczuciem pieczenia, palenia i napięcia. W tym okresie choroby rumień przemija i nie występują zmiany skórne,
- rumienia utrwalonego – w tym stadium zaczerwienienie skóry zostaje utrwalone i nie mija, pojawiają się również liczne rozszerzone naczynka krwionośne (teleangiektazje),
- grudkowo-krostkowy – do rumienia dochodzą zmiany skórne o charakterze grudek i krostek, pojawia się delikatne złuszczanie,
- przerosły – skóra staje się zgrubiała, o nieregularnej powierzchni, ze zmianami guzowatymi z tendencją do zlewnia się. To stadium dotyczy głównie mężczyzn między 40 a 60 rokiem życia.
Pacjenci z trądzikiem różowatym powinni być pod opieką okulisty, ze względu na częste współistnienie objawów ocznych. Należą do nich: zapalenie spojówek, brzegów powiek, a w najcięższych przypadkach także zapalenie rogówki i tęczówki. Tę postać choroby lekarze klasyfikują jako trądzik różowaty oczny.
Trądzik różowaty - przyczyny występowania
Przyczyny tego schorzenia nie są do końca poznane. Zidentyfikowano jednak szereg czynników, które mogą przyczyniać się do jego wystąpienia.
Należą do nich:
- uwarunkowania genetyczne – jeśli choroba wystąpiła w rodzinie, u kolejnych pokoleń istnieje większe prawdopodobieństwo pojawienia się zmian skórnych. Zaobserwowano również, że częściej chorują osoby o jasnej karnacji,
- zaburzenia hormonalne i endokrynologiczne, w tym choroby tarczycy,
- promieniowanie UV to czynnik, który odgrywa bardzo dużą rolę w rozwoju choroby. Nie bez skutków pozostaje również działanie drażniących czynników atmosferycznych takich jak mróz, wiatr, wysokie temperatury i wilgoć,
- tres może przyczyniać się również do wystąpienia objawów,
- niewłaściwa dieta oparta głównie o białko zwierzęce oraz złe nawyki żywieniowe, do których zalicza się stosowanie ostrych przypraw, picie alkoholu, kawy i herbaty,
- stosowanie niektórych leków, do których należą statyny (leki obniżających poziom cholesterolu), kwas nikotynowy, niektóre antybiotyki i leki przeciwzapalne,
- miejscowe, zbyt długie stosowanie preparatów steroidowych,
- występowanie opryszczki wargowej,
- obecność na skórze drożdżaków oraz pasożyta z rodziny roztoczy Demodex folliculorum,
- skłonność do pękania naczynek, problemy z układem krwionośnym,
- niewłaściwa pielęgnacja polegająca na zbyt intensywnym oczyszczaniu skóry twarzy ze zbyt mocnym pocieraniem lub stosowaniem drażniących kosmetyków,
- kontakt z chlorowaną wodą, na przykład na basenie lub w saunie.
Trądzik różowaty - leczenie
Leczenie tej dolegliwości jest złożone, często długotrwałe i zależy od stadium i nasilenia choroby. Zawsze musi być dobrane indywidualnie do pacjenta. Bardzo ważne są: unikanie czynników zaostrzających objawy i właściwa pielęgnacja skóry. Stosuje się także leczenie farmakologiczne miejscowe i ogólne.
Leki stosowane miejscowo to kwas azelainowy oraz antybiotyki (metronidazol, erytromycyna). Podawane są w postaci maści, żelów i kremów. Efekty stosowania są zazwyczaj widoczne po paru miesiącach.
Leczenie może również polegać na stosowaniu preparatów o działaniu ogólnym: antybiotyków (doksycykliny, erytromycyny, tetracykliny, metronidazolu) lub izotretinoiny. Ta ostatnia wprowadzana jest dopiero, gdy stosowanie antybiotyków nie przynosi zadowalających rezultatów, gdyż może powodować wystąpienie niepożądanych efektów ubocznych.
Gdy zmiany nie są jeszcze bardzo widoczne, dobre rezultaty przynoszą zabiegi laserowe zamykające rozszerzone naczynka. Mogą być jednak przeprowadzane w okresie, kiedy skóra nie jest wystawiana na działanie słońca.
Pomocniczo w leczeniu stosowany jest peeling migdałowy.
Nieleczony trądzik różowaty najczęściej pozostawia po sobie bardzo brzydkie blizny na całe życie. Mogą być to blizny wklęsłe lub wypukłe. Dlatego tak ważne jest, aby zareagować w porę.
Trądzik różowaty - pielęgnacja skóry
Właściwa pielęgnacja skóry oraz unikanie czynników wywołujących dolegliwość to podstawa w opanowaniu choroby.
Pacjenci chorujący na trądzik różowaty powinni stosować skuteczną ochronę przeciwsłoneczną przez cały rok. Jest to jedna z najważniejszych zasad pielęgnacji skóry z tą dolegliwością dermatologiczną.
Duże znaczenie ma także właściwy dobór kosmetyków. Do oczyszczania skóry najlepiej wybierać dermokosmetyki, które nie naruszą warstwy lipidowej naskórka. Do pielęgnacji najlepiej stosować delikatne kosmetyki przeznaczone specjalnie do skóry naczynkowej, które odpowiednio nawilżą i zmiękczą naskórek.
Kosmetyki takie są dostępne w aptece, powinny być delikatne, bezzapachowe i nie zawierać alkoholu. Dobrze wybierać preparaty o jak najkrótszej liście składników oraz zawierające substancje łagodzące rumień. Należą do nich wyciąg z kasztanowca lub miłorzębu japońskiego. Składniki korzystnie wpływające na skórę z trądzikiem różowatym to również: bisabolol, wyciąg z nagietka, pantenol, alantoina, witamina E, witamina PP, witamina C, witamina K.
Wiele osób dotkniętych trądzikiem różowatym maskuje objawy za pomocą kosmetyków korygujących. Dobierając korektor i podkład należy pamiętać, by również te produkty dodatkowo nie podrażniały skóry. Bardzo ważny jest też codzienny, dokładny i delikatny demakijaż, który pozostawi skórę oczyszczoną.
Do mycia twarzy lepiej używać wody zimnej lub letniej, aby nie zwiększać zaczerwienienia i podrażnienia skóry. Można też spróbować stosować wodę przegotowaną lub źródlaną.
Trądzik różowaty - czego unikać
Zdecydowanie należy unikać:
- mydła i detergentów syntetycznych,
- kosmetyków perfumowanych i preparatów zawierających kwasy owocowe,
- zabiegów złuszczających z użyciem kwasów owocowych, kwasu trójchlorooctowego czy kwasu salicylowego,
- mocnego pocierania skóry twarzy, na przykład wacikiem,
- nagrzewania skóry w saunie czy solarium, opalania, gorących kąpieli,
- dużych różnic temperatur, wietrznej pogody, ostrego słońca,
- palenia papierosów,
- ostrych przypraw, gorących potraw, alkoholu, czekolady,
- stresu,
- intensywnych ćwiczeń fizycznych.
Domowe sposoby na trądzik różowaty
Jeszcze raz należy podkreślić, że właściwa pielęgnacja jest jednym z najważniejszych czynników decydujących o powodzeniu leczenia trądziku różowatego. Oprócz stosowania kosmetyków dedykowanych skórze z problemami naczyniowymi i unikaniu czynników zaostrzających chorobę można jeszcze spróbować różnych sposobów domowych.
Niektórzy dermatolodzy polecają stosowanie maseczki ze zmielonych płatków owsianych zalanych wodą. Maseczkę taką nakłada się na twarz, a następnie delikatnie zmywa i osusza skórę ręcznikiem, szczególnie uważając, by unikać pocierania. U wielu osób codzienne stosowanie takiej maseczki przynosi dobre rezultaty.
W pielęgnacji skóry mogą również pomóc zioła. Preparaty (kremy, maseczki) zawierające Chrysanthellum Indicum redukują rumień oraz wzmacniają naczynia krwionośne. Zielona herbata znana jest z właściwości antyoksydacyjnych, pomaga złagodzić uczucie pieczenia i poprawia kondycję skóry. Stosuje się okłady z dość mocnego naparu. W tym przypadku również należy pamiętać, by nie pocierać twarzy wacikiem zamoczonym w herbacie i by odpowiednio ją wystudzić przed aplikacją.
Wiele osób stosuje okłady z naparu z lukrecji, rumianku, koniczyny czerwonej czy łopianu. Należy jednak korzystać z nich ostrożnie, aby nie zaognić zmian trądzikowych.
Warto też pamiętać, że domowe sposoby nie mogą zastąpić konsultacji dermatologicznej. Zwłaszcza, że najlepsze skutki przynoszą w początkowej fazie choroby lub jako wsparcie leczenia farmakologicznego zaleconego przez lekarza specjalistę.
Tekst opracowany przez zespół dermatologów Mille Medica