Maluch z otwartą buzią może wyglądać uroczo, jednak taki stan jest dla niego bardzo niebezpieczny. Oddychanie przez usta przyczynia się do rozwoju wad zgryzu i częstych infekcji, a nawet do niedotlenienia i groźnego bezdechu sennego.
Prawidłowym sposobem oddychania zarówno u dzieci, jak i u dorosłych jest oddychanie przez nos. Oczywiście przy chorobie czynność ta może być zaburzona zatkany katarem nos traci swoją drożność, więc siłą rzeczy organizm ratuje się oddychaniem przez usta. Jeśli jednak taka nieprawidłowość występuje trwale lub np. zawsze podczas snu, konieczna jest konsultacja laryngologiczna.
Kiedy dziecko oddycha przez usta, możliwe przyczyny
Oddychanie przez usta u dziecka w większości przypadków spowodowane jest przerostem migdałka gardłowego, zwanego też trzecim migdałem. To skupisko tkanki chłonnej znajduje się w części nosowej gardła i pełni ważną rolę w układzie immunologicznym. Samoczynnie zanika około 7. roku życia. Trzeci migdał stanowi naturalną barierę organizmu przez bakteriami i wirusami. Niestety, częste infekcje przyczyniają się do dużego obciążenia, a co za tym idzie rozrostu tkanki. Przerośnięty migdał nie tylko utrudnia oddychanie, ale też może powodować częste zapalenie uszu oraz nawracające infekcje.
Inne powody oddychania dziecka przez usta
Przyczyna oddychania przez usta może też leżeć gdzie indziej. Jeśli dziecko ma alergię lub częste katary, powstaje niedrożność dróg oddechowych. Mały pacjent na tyle często nie jest w stanie oddychać przez nos, że szkodliwy nawyk utrwala się. Podczas oddychania przez usta do organizmu wprowadzane jest powietrze nieogrzane i nieoczyszczone, a tym samym wzrasta ryzyko kolejnej infekcji i koło się zamyka.
Ponadto oddychanie przez usta może być spowodowane:
- Ssaniem kciuka
- Zbyt długim używaniem smoczka
- Alergią
- Skrzywioną przegrodą nosową
- Zbyt krótkim wędzidełkiem
- Astmą
- Przewlekłym nieżytem nosa
- Zaburzeniami rozwojowymi w jamie ustnej
Niezależnie od przyczyny, szybkie zdiagnozowanie problemu i rozpoczęcie leczenia uchroni dziecko przed powikłaniami. Niepokojące powinno być każde oddychanie przez usta niewywołane katarem. Jeśli maluch nieustannie otwiera buzię podczas oglądania bajek czy zabawy, w czasie nocnego odpoczynku, do tego chrapie lub zdaje się mieć trudności z oddychaniem, warto zgłosić swoje spostrzeżenia pediatrze. W pierwszej kolejności skieruje on małego pacjenta do laryngologa, który wykona odpowiednie badanie. Często konieczne są także wizyty u innych specjalistów, np. alergologa czy ortodonty.
Dlaczego oddychanie przez usta jest nieprawidłowe
Nos pełni ważną rolę w prawidłowym procesie oddychania. Prawidłowo wdychany przez niego tlen jest ogrzewany i oczyszczany, po czym trafia do płuc, skąd przez buzię zostaje oddany w postaci dwutlenku węgla. W błonie śluzowej nosa znajdują się komórki produkujące śluz oraz rzęski odpowiedzialne także m.in. za nawilżanie wdychanego powietrza. Dzięki temu zostaje ono odpowiednio przygotowane do wejścia do płuc, zależnie od pory roku. Gdy prawidłowy tor oddechowy zostaje zablokowany, organizm przestawia się na jedyną w takim wypadku alternatywę oddychanie przez usta.
Jeśli do płuc dostaje się powietrze zbyt suche, zimne lub za gorące, organizm często odpowiada reakcjami uczuleniowymi, takimi jak kaszel, nadmiar wydzieliny w nosie i oskrzelach czy suchość w gardle. Jeszcze gorzej mają dzieci żyjące w strefie dużego zanieczyszczenia powietrza. Gdy do płuc bezpośrednio przez buzię dostają się szkodliwe substancje, mogą pojawić się duszności i kolejne infekcje.
Konsekwencje nieprawidłowego oddychania przez usta
Dzieci oddychające przez usta częściej chorują, ponieważ są bardziej podatne na infekcje. To z kolei zwiększa ryzyko rozwoju astmy oskrzelowej. Słabnie odporność organizmu. Co więcej, pozornie niewinne oddychanie przez usta może przerodzić się w utrwalony nawyk. To z kolei prowadzi do zaburzenia równowagi mięśniowej w jamie ustnej, a w konsekwencji do wad wymowy, problemów z żuciem i połykaniem. Ortodonci wskazują też na wysokie ryzyko wystąpienia wad zgryzu.
Nocne oddychanie przez buzię powoduje zaburzenie poziomu tlenu i dwutlenku węgla we krwi. Niedotleniony mózg gorzej pracuje ? dziecko zaczyna mieć kłopoty z koncentracją i uczeniem się. W dorosłym życiu grożą mu problemy z pamięcią, a nawet rozwój przewlekłego zmęczenia. Dzieci z ciągle otwartą buzią mogą rozwijać się gorzej od swoich rówieśników szybciej się męczyć, wykazywać mniejszą spostrzegawczością, za to większą niechęcią do aktywności.
Bardzo groźnym powikłaniem wieku dziecięcego jest bezdech senny. Schorzenie to najczęściej rozwija się pomiędzy 3. a 6. rokiem życia, kiedy odporność nie jest jeszcze wykształcona, a co za tym idzie występuje większa częstotliwość infekcji. Bezdech senny może doprowadzić do upośledzenia wymiany tlenowej w płucach. Objawami bezdechu są nie tylko trudności z oddychaniem czy nabraniem powietrza podczas snu, ale też kaszel czy chrapanie.
Przerośnięty migdał gardłowy dziecka ? leczenie
Podstawą leczenia przerośniętego migdałka u dzieci jest podawanie leków przeciwzapalnych i wzmacnianie odporności. Jeśli jednak rozrost tkanek jest duży, lekarz może zalecić wycięcie trzeciego migdała. Kwestia ta budzi pewne kontrowersje zarówno rodziców, jak i samych lekarzy. Trzeba jednak podkreślić, iż w niektórych okolicznościach zabieg ten pozwala wyeliminować ryzyko poważnych powikłań.
Z pewnością niewskazane jest profilaktyczne usuwanie migdała gardłowego pełni on bowiem ważną rolę w organizmie. Jednak w pewnych przypadkach rozrost tkanki może być tak zaawansowany, że staje się zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia dziecka. Prowadzi m.in. do groźnych bezdechów. Zabieg usunięcia trzeciego migdała najczęściej wykonywany jest narkozie. Przerośnięta tkanka jest odpowiednio skracana, a naczynka zamykane za pomocą elektrokoagulacji. Cały zabieg trwa około 15 minut i nie niesie ze sobą ryzyka powikłań. Usunięty przez doświadczonego lekarza, migdał nie odrasta, a zabieg niesie dziecku trwałą ulgę.